Çarəsiz Xocalı
Qarabağın Xocalı şəhərinin yerli-köklü sakinləri Əhmədovlar ailəsi 6 nəfərdən ibarət idi. Ailənin ağsaqqalı Vaqif kişi kəndin muxtarı idi. Vaqif kişi yaşına görə çox sağlam və gümrah qalmışdı , necə deyərlər dağ havası Vaqif kişiyə düşərli olmuşdu. Vaqif kişinin Vüqar adlı tək bir oğlu hələ uşaq ikən arzusu polis olmaq, dünyada haqq - ədaləti bərpa etmək idi . Vüqar və Zenfira artıq 2 il idi ki, evli idilər, onların 1 yaşlı körpəsi dünyaya gəlmişdi. Vüqar oğluna öz atasının adını vermişdi . Balaca Vaqif ailənin tükənməz sevinc mənbəyi idi . Vaqif kişinin həyat yoldaşı xəstə olduğundan nəvə üzü görmək qismət olmadı.
Fevral ayı buralarda soyuq keçirdi , şaxta öz sözünü deyirdi. Evlərdən küçəyə-bacaya çıxmazdılar. Yalnız vacib iş dalınca gedər , axşamlar da tezcə qayıdardılar. Evdə qalanlar günün çox hissəsini odun peçinin yanında keçirər, fərqli şirin xatirələr, söhbətlər və əyləncəli oyunlar oynamaqla vaxtlarını keçirərdilər. Son günlər nədənsə ərazidə elektrik kəsilmişdi. Səbəbi heç də hamıya bəlli deyildi, bəziləri elektriki ermənilərin bilə-bilə kəsdiklərini iddia edirdilər. Camaat işıq əvəzinə şamdan istifadə edirdi.
25 fevral 1992-ci il. Sübh tezdən Vaqif kişi ilə oğlu Vüqar həmişəki kimi yuxudan erkən ayıldılar. 2 rikən namazlarını qılıb , süfrəyə əyləşdilər. Bu gün nəsə kefsiz idilər ata-oğul. Son günlər rayonda bir-birinin ardınca xoşagəlməz hadisələr bitmək bilmirdi. Mənfur ermənilər bir neçə yerdə təxribatlar törətmişdilər. Süfrə başında oğlunun qəm dəryasına batdığını görən ata dilləndi:
- Dövlətimiz çətin vəziyyətdədir oğlum. Rayonda da qəribə hadisələr baş verir. Yenidən müstəqilliyimizi qazanandan sonra mənfur ermənilər özlərini nəsə qəribə aparırlarlar. Əvvəl yolda görəndə salam – kəlam edər, kef- hal soruşardılar . İndi adama elə baxırlar ki , sanki bunların atalarına borcun var . Yadlarına salmırlar ki, ac olanda bir tikə çörəyimizi onlardan əsirgəməmişik. İşlədib pullarını vermişik .
- Bilirəm ata , müstəqilliyimizi bərpa edəndən sonra tamam dəyişiblər, yaman paxıllıq edirlər bizə . Yadındadır keçən il bir erməni ailəsi gəlmişdi qapımıza . Gecələməyə yerləri yox idi bizdən kömək dilədilər. Biz də onlara qapımızı açdıq, süfrəmizin arxasında yer elədik, doyunca yedizdirib pay-püşlə yola saldıq. Çox təşəkkür etdilər, bizim kimi qonaqpərvər xalqın olmadığını deyir, dil boğaza qoymurdular. Sözümün canı ondadır ki, dünən həmin ermənini yolda gördüm ,ayaq saxladım istədim uşaqlarını soruşam məni görən kimi üzünü tərsinə çevirdi, yolunu dəyişdi , sanki məni tanımır.
- Ermənini süfrəmizin arxasında oturtmaq kiçik səhvlərdi oğlum , tarixə baxsaq böyük səhvlər etmişik, daha keçmişi qaytarmaq olmaz. Ata-oğul evin gəlini Zenfiranın dəmlədiyi isti çaydan içib yola düzəldilər. Şam yeməyinin vaxtı çatmışdı , Zenfira pəncərədən yoldaşı Vüqarın gəlişini gözləyirdi. Gələnlər bərk dilxor idilər. Zenfira sanki süfrədə hökm sürən dilxorçuluğun səbəbini soruşurmuş kimi ərinin gözlərinin içinə baxdı, Vüqar bir an duruxdu, ağlının süzgəcindən keçirirmiş kimi nəhayət dilləndi. Ermənilər səhər tezdən kəndin başında bir soydaşımızı vurub öldürüb, meyidi isə yandırmışlar. Zenfira bir anlıq şok yaşadı, anidən öldürülənin ailəsi gəldi gözlərinin qarşısına. indiyə kimi belə qətllər kənd yerində baş verməzdi. Qayınata sükutu pozdu:
-Hər şey dəyişir qızım , hər şey dəyişir...
Şam bitti, bir azdan hər kəs yataqotağına yollandı. Vüqar və Zenfira son dəfə şirin balalarının alnından öpüb, yuxuya daldılar.
Gecə saatları idi , birdən böyük bir patlayış səsi eşidildi. Səsin hardan gəldiyi məlum deyildi lakin gurultusu bütün rayonu ayağa qaldırdı. Vaqif kişi yatağından dik atıldı , Vüqar sönmüş şamı yandırıb atasının otağına yollandı, Zenfira bağıran uşağını sakitləşdirməyə tələsdi. Bir azdan kənddə qışqırtı səsləri eşidildi, kəndi tanklar mühasirəyə almışdılar , bəziləri artıq kəndə girmişdi. Qonşuluqda evlər yanır , əl-ayağı yalın camaat küçələrə tökülüşmüşdü . Bir yandan “ vurdular,vurdular”, “ evim yıxıldı, oğlum qalx ayağa “, “qaçın onlar hamıya atəş açır, qaçın!!!”-həyacanlı insan səsləri “yandım kömək edin”, “yazığı qan apardı”, “vuran erməni idi” yaralı insanların səsinə qarışmışdı. Nə baş verdiyini anlamaq olmurdu. Vaqif kişi deyəsən nəsə anlamışdı. Ata amiranə surətdə oğlunun üstünə qışqıraraq -arvadları kənddən aparmaq lazımdır, kəndə basqın olub , təcili buradan getməlisiz-dedi. Uşaqları və arvadını al, tez kənddən çıxın , meşəlikdən keçin, ordan düzgün yolu tapsanız bir başa Ağdama gedəcəksiz. Cəld olun, gedin .
Vüqar şokda idi , hannan-hana -ata bəs sən? Sənsiz heç yerə getmərəm , səninlə qalmaq istəyirəm.
- İnsaf et oğlum, gəncsən , ailən var, mənim isə ahıl dövrümdür, axı kimsə qalıb bu torpağı qorumalıdır ya yox ? Kiçik oğlunu düşün, onun gələcəyini düşün . Vaxt daralır oğlum, indi gəl vidalaşaq çıxın gedin, hadisələrin bu cür inkişaf edəcəyini biz əvvəlcədən təxmin etməli idik... Balaca Vaqif böyüyər, babasının intiqamını alar ...
Aşurbəy Məmmədzadə,
243 nömrəli tam orta məktəbin 10-cu sinif şagirdi
